Hier volgt een stukje informatie over remmen en remvloeistof.
1 Remvloeistof
1.1 Remvloeistof specificaties
1.2 Remvloeistof op siliconen basis
1.3 Remvloeistof op poly-glycol ether basis
1.4 Belangrijke punten
2 Remproblemen
2.1 Fading
2.2 Remtrommels
2.3 Trillend stuur tijdens het remmen
2.4 Oplossingen
1 Remvloeistof
Remvloeistof is het transport medium wat de kracht van het rempedaal, al dan niet versterkt door een rembekrachtiger, verplaatst naar een kracht op de remmen van een auto.
1.1 Remvloeistof specificaties
Alle remvloeistoffen moeten voldoen aan bepaalde standaarden, de minimale eisen zijn beschreven in het "three Department Of Transportation" oftewel DOT. Er is DOT 3, DOT 4 en DOT 5.1 voor de vloeistoffen op Poly-glycol ether basis en DOT 5 voor de op siliconen gebaseerde vloeistoffen.
Warme vloeistof gaat koken, waardoor stoom vrijkomt. In stoom zit lucht, lucht perst makkelijk samen, resultaat een zompig pedaal. Dit is echter geen fading.
de zogenoemde DOT4 vloeistof gaat bijvoorbeeld "koken" (ontbinden) bij ongeveer 230 °C en de DOT5.1 vloeistof doet dat pas bij 270 °C. Het grote voordeel van DOT5.1 ten opzichte van DOT4 is hiermee dus meteen duidelijk want bij een beetje stevig remmen stijgt de temperatuur al tot zo'n 130 graden. Doe je dit dus een paar keer achter elkaar (‘sportieve rijstijl) zit je er al snel boven. Hierbij wordt natuurlijk niet over de temperatuur van de totale hoeveelheid remvloeistof gesproken, maar alleen over het deel achter de remzuiger.
Als een vloeistof kookt ontbind het en komen er gasbelletjes vrij. Deze gasbelletjes zijn makkelijker samen te persen dan een vloeistof. Dit heeft dus tot gevolg dat het rempedaal niet meer hard aanvoelt maar de bestuurder het gevoel geeft dat hij op een spons trapt. Dit heeft een verminderde remkracht tot gevolg.
Het natte kookpunt is de minimale temperatuur waarbij de vloeistof begint met koken als het remsysteem 3% van de aanwezige remvloeistof aan water bevat. Het droge kookpunt is de temperatuur waarbij het de vloeistof begint met koken als het geen water bevat. Het droge kookpunt is van belang bij race en rallysport auto's en het natte kookpunt is meer van belang bij personenauto's. Dit omdat bij personenauto's het verversen van de vloeistof vaak word vergeten en omdat in de racerij meer gebruik word gemaakt van stalen leidingen welke minder snel water doorlaten als de gebruikelijke gewapende rubberen slangen.
De kookpunten van de verschillende vloeistoffen op een rij.
| Droge kookpunt | Natte kookpunt | |
| DOT3 | 205 °C | 140 °C |
| DOT4 | 230 °C | 155 °C |
| DOT5 | 260 °C | 180 °C |
| DOT5.1 | 270 °C | 190 °C |
1.2 Remvloeistof op siliconen basis
Remvloeistof op siliconen basis neemt geen vloeistof op en is niet schadelijk voor de lak. Doordat het geen water absorbeert of zich mengt met water. Hierdoor ontstaat er na verloop van tijd een water/remvloeistof/water/remvloeistof situatie in de remleiding waardoor er door het, ten opzichte van de remvloeistof, lage kookpunt van water snel gasbelletjes ontstaan.
DOT5 vloeistof heeft een hogere compressie verhouding. Dit wil dus zeggen dat de vloeistof ‘harder’ is. Verder heeft DOT5 vloeistof geen extra agressieve bestanddelen ten opzichte van DOT4. Tegenwoordig is er ook DOT5.1 vloeistof, deze heeft de eigenschappen van de DOT5 maar is op synthetische basis.
1.3 Remvloeistof op poly-glycol ether basis
De DOT 3, 4 en 5.1 vloeistoffen zijn op poly-glycol ether basis. Deze soorten remvloeistoffen worden hydroscopische vloeistoffen genoemd. Dit betekend dat er water in kan oplossen maar nogsteeds hun technische eigenschappen niet verliezen. Echter verlaagt het water in de remvloeistof het kookpunt aanzienlijk, en daarmee dus ook de remprestaties bij het warmer worden van de remmen.
De op poly-glycol gebaseerde vloeistoffen zijn minder comprimeerbaar dan de vloeistoffen op siliconen basis. Ook al neemt de temperatuur toe de vloeistof op poly-glycol basis is 2 keer minder zo goed te comprimeren. Hoe minder goed een remvloeistof te comprimeren val hoe beter het pedaal gevoel is.
1.4 Belangrijke punten
- Door de remvloeistof niet regelmatig te verversen zal door het water wat vrijwel altijd in het systeem door kan dringen er voor zorgen dat de remvloeistof meer water bevat. Hierdoor word het kookpunt van de vloeistof verlaagd en nemen de remprestaties af.
- Een geopend flesje remvloeistof is zeer kort houdbaar. Dit komt doordat het op deze manier vocht op kan nemen en dus het kookpunt word verlaagd nog voordat het in gebruik genomen is. Maak daarom gebruik van de kleine flesjes, zodat je nooit veel vloeistof overhoud in een geopende fles.
- Zorg er ook voor dat de dop van het reservoir van de hoofdremcilinder goed afdicht en draai hem zo min mogelijk los, dit omdat de remvloeistof water uit de lucht opneemt (hygroscopisch)
- Remvloeistof is niet duur en ook de DOT5.1 is niet veel duurder dan bijvoorbeeld de DOT4, daarom is de keuze voor de DOT5.1 eigenlijk de meest logische.
- Mix nooit verschillende vloeistoffen (merk of type) met elkaar en zeker geen vloeistoffen op siliconen basis met poly-glycol ether mengen want dat gaat schiften met desastreuze gevolgen.
2 Remproblemen
2.1 Fading
Faden is het verminderen van rem kracht na een lang aaneengesloten periode van hard remmen. Dit komt bijvoorbeeld voor bij het bergafwaarts rijden, hierbij word de rem langdurig achter elkaar gebruikt om op de gewenste snelheid te blijven. Een gevolg hiervan kan zijn dat de remmen minder goed hun werk doen en dat er dus extra pedaaldruk nodig is bij het remmen.
Fading wordt veroorzaakt door de vorming van gassen die vrijkomen bij over verhitting van de remblokken, hierdoor wordt het vermindert contactoppervlak tussen de remschijf en het remblok.
Een ander bij effect van fading, is het verharden (verglazen) van het oppervlak van de blokken. Door de extreme temperatuur "bakt" het rem materiaal aan elkaar, hierdoor ontstaat een heel erg hard laagje op de remblokken. Door dit laagje daalt het wrijvingscoëfficiënt van de remblokken heel snel en vermindert hierdoor de werking van de rem.
Gegroefde of geperforeerde schijven, en blokken met een hogere temperatuur tolerantie helpen hiertegen.
2.2 Remtrommels
In tegenstelling tot wat de meeste mensen zeggen, word remtrommel fading veroorzaakt door het uitzetten van de remschoen en remtrommel door extreme hitte. Als de remmen koud zijn past de remschoen precies in de remtrommel en loopt over zijn gehele remoppervlak evenwijdig aan de trommel. Als beide componenten warm worden, gaan ze uitzetten. Door de constructie van de remschoen loopt bij hoge temperaturen het remmateriaal niet meer exact evenwijdig aan die van de trommel en die van de schoen zelf, dit komt door verschil in uitzettingscoëfficiënt van de verschillende materialen. Hierdoor raakt het remmateriaal beschadigd en breekt soms zelfs af.
Als de temperaturen van de schijven toenemen tot zo'n 650 tot 700 °C bestaat de mogelijkheid dat het metaal van de schijf te transformeren in cementiet. Dit is een metaalvorm die zeer hard en bros is. Hierdoor treed er een versnelde dikte afname op. Ook is cementiet een slechte temperatuur geleider waardoor als het proces zich eenmaal heeft ingezet deze zichzelf versneld.
Engineers zijn al heel lang bezig om een materiaal of materiaalsamenstelling te vinden die extreem hoge temperaturen aan kan zonder de andere benodigde materiaal eigenschappen te verliezen.
2.3 Trillend stuur tijdens het remmen
De energie die nodig is om de auto te stoppen word door de remmen omgezet in warmte. Deze warmte ontstaat dus tussen het remblok oppervlak en het schijfoppervlak. Is nu de warmte geleiding van de remblokken niet groot genoeg, word de warmte niet afgevoerd naar de rest van de auto maar blijft het teveel op een plaats. Hierdoor kan er het volgende gebeuren;
- De remschijven worden dusdanig heet dat er in het metaal van de schijf structuurveranderingen optreden. Deze structuurveranderingen zijn te herkennen aan een verkleurd vlekken in het remoppervlak (zie afbeelding). Door deze structuurveranderingen neemt de wrijvingsweerstand ter plaatse van de vlek af en ontstaat er een niet constante vertraging.
De duidelijk zichtbare verkleuringen op het remoppervlak (foto http://www.stoptech.com)
- Bij geventileerde schijven kan het voorkomen (schijnt zeer sporadisch voor te komen) dat door de extreme hitte de schijven uitzetten. Door de waaiervorm in het midden van de schijf ontstaat bij deze uitzetting overdreven gezien een golfpatroon in de schijf.
Het golfpatroon is hier in een tekening weergegeven (afbeelding: http://www.stoptech.com)
- Door het uitzetten van het metaal kunnen er aan de rand van de schijf scheuren ontstaan.
Een scheur in de schijf (foto http://www.stoptech.com)
2.4 Oplossingen
Bij een combinatie van de originele Honda remblokken in combinatie met een van de zogenoemde ‘high performance’ schijven komt het vaak voor dat het warmte transport niet optimaal is. Koop daarom een goede set remblokken die de warmte goed aan kunnen, zodat de warmte niet op de schijven wordt overgebracht maar via de remklauw en remzadel afgevoerd worden.
High performance schijven zijn er in allerlei soorten en maten, ook voor de CRX zijn er geboorde en gegroefde schijven te koop. Geboord houd in dat er voor het afvoeren van de remstof en de gassen die vrijkomen en voor de extra koeling, gaten in de schijf zijn geboord. Bij gegroefde schijven is er om dezelfde reden een groef in het remoppervlak van de schijf aangebracht. Bij de geboorde versie schijnt het voor te komen dat er rond de gaten kleine haarscheurtjes in de schijf ontstaan, zelf heb ik dit echter nog niet ondervonden.
Verschillende soorten schijven.
Voor de CRX (voorzijde) zijn er van de Ferodo DS2500 remblokken veel positieve meningen en voor de schijven zijn er veel positieve reacties over de Brembo schijven. Deze zijn er in veel varianten (geboord/gegroefd) maar door het al reeds eerder genoemde mogelijke nadeel van geboorde zijn de gegroefde Brembo schijven degene die regelmatig als beste uit de bus komen. Voor de CRX VTEC is er nog de Brembo Max echter is deze dus niet leverbaar voor de ED9.
Verder zijn er nog bijvoorbeeld de Formel schijven, dit zijn eigenlijk Brembo schijven die ingekocht worden bij Brembo Italië. Deze schijven worden door ATD voorzien van gaten en/of groeven en opnieuw gebalanceerd en verkocht onder hun eigen naam.
De ultieme remmensetup lijkt dus de Brembo schijven met de Ferodo DS2500 blokken te zijn, echter zijn er natuurlijk tal van andere mogelijkheden die goed kunnen zijn. Een ding is in ieder geval zeker voor de voorremmen van de CRX zijn vrijwel alle 'high performance' schijven en blokken beter dan de originele Honda onderdelen (en vaak net zo duur of zelfs goedkoper).
Verder nog wat gebruikstips;
- Laat de remmen even (rijdend) afkoelen als er flink geremd is.
- Hou nooit na stevig remmen je voet op de rem als je bijvoorbeeld voor het stoplicht staat.
- Na stevig remmen niet blijven remmen tot stilstand maar laat hem even iets uitrollen, om vervolgens helemaal tot stilstand te komen.
Onderhoud je remmen goed en sleutel er niet aan als je niet zeker bent van je zaak want ze zijn van levens belang!
